Создайте подобный сайт на WordPress.com
Начало работы

Առաջադրանք

1. Քանի՞ սխալ կա նախադասության մեջ:
«Պատանեկան խանդավառությամբ օրական երեք անգամ կաշեկազմ գրքով հունարեն էր սովորում»:

2.Համապատասխանեցրու հայկական առածների սկիզբն ու ավարտը։

ա. աղոթքն իր տեղը                      4. թուրն իր տեղը
բ. զուռնեն էնտեղ փչիր                2. որտեղ լսող կա

գ. հացը տաշտիցդ վերցրու          5. ընկերը՝ գյուղիցդ

դ. տերովին տերն է տարել           1. անտերին՝ գելը

ե. ալյուրը մենք մաղեցինք          3. փախլավան ուրիշը կերավ  

3․ա) Ո՞րն է հոգաբարձու բառի առաջին արմատը :

բ) Մարդ և տիկին գոյականներից ո՞րը հոգնակիի կազմության զուգաձևություն ունի:

գ) Ի՞նչ հնչյունափոխություն կա ստրջացում բառում:-ստերջ, ե-ը

դ) Վարկաբեկել և վարքուբարք բառերից ո՞րի երկու արմատն էլ համանուն ունեն:

.  Ուղղել սխալները․

1.   Մարդկանց նայում էր ակնոցի տակից քննախույզ հայացքով:

2. «Մեր լեզուն մեր խոսքն է »։

3. — Իմ լավ բարեկամին քեզ մոտ կուղարկեմ, -խոստացավ ընկերս: 

4. — Ձեր անդունդներով եկեք չափվեք: 

5․ Նա հասկացողություն անգամ չուներ, թե ինչի շուրջ են բանավիճում ներկաները:

Հայկական լեռնաշխարհի լճերը

Հայկական լեռնաշխարհը ջրառատ երկիր է։ Այն ունի խոշոր լճեր և բազմաթիվ լճակներ։ Կա բավական զարգացած գետային ցանց և սառնորակ, հորդաբուխ աղբյուրներ, հանքային ջրեր։ Հայկական լեռնաշխարհի լճերն են՝

  • Սևանա լիճը (հիշատակվում է նաև որպես՝ Գեղամա ծով, Գեղարքունյաց ծով)՝ ունի քաղցրահամ ջուր, ձկնատեսակներն են՝ իշխանը, գեղարքունին, կարմրախայտը, սիգը։ Ունեցել է մեկ կղզի, որը ժամանակի ընթացքում ջրի մակարդակի նվազումից հետո այսօր դարձել է թերակղզի։ Սևան են հոսում 28 գետեր և գետակներ, նրանից սկզբնավորվում է միայն Հրազդան գետը։
  • Վանա լիճը (հիշատակվում է նաև որպես Բզնունյաց ծով) աղահամ ջրով լիճ է, հայտնի է իր տառեխ ձկով։ Ունի չորս կղզի՝ ԱղթամարԼիմԿտուցԱռտեր:
  • Կապուտան կամ Ուրմիա լիճ (գտնվում է Հայկական լեռնաշխարհի և Իրանական լեռնաշխարհի միջև)՝ լեռնաշխարհի ամենախոշոր լիճն է և ունի բազմաթիվ կղզիներ։

Այս երեք խոշոր լճերից բացի կան բազմաթիվ մանր քաղցրահամ լճեր՝ ՓարվանաՉըլդր (Ծովակ Հյուսիսո)ԾովքԱրճակԳայլատու և այլն։

Սևանա լիճ

Սևանա լիճը Հայկական լեռնաշխարհի ամենամեծ քաղցրահամ լիճն է, գտնվում է Հայաստանի Գեղարքունիքի մարզում: Աշխարհի բարձրադիր լճերի շարքում երկրորդն է ծավալի մեծությամբ՝ Տիտիկակա լճից հետո (Անդեր)։ Գտնվում է ծովի մակերևույթից 1916 մ բարձրության վրա, մակերեսը 1240 քառ. կմ է, խորությունը հասնում է 84 մետրի։ Լճի մեջ լցվում է 28 գետ ու գետակ, որոնց տարեկան գումարային հոսքը շուրջ 0.8 խոր. կմ է, իսկ լճից սկիզբ առնող միակ գետի՝ Հրազդանի միջոցով իրականացվող ջրերի տարեկան արտահոսքը 0.7 խոր. կմ։

Սևանի թերակղզի
Սևանավանք

Սևանա լիճը նախկինում ունեցել է մեկ կղզի, որը ջրի մակարդակի իջեցման հետևանքով վերածվել է թերակղզու:

Լճում էնդեմիկ տեսակներց է իշխան ձուկն իր չորս տեսակներով՝ գեղարքունիամառային բախտակձմեռային բախտակբոջակ: Լճի մակարդակի արհեստական իջեցման հետևանքով իշխանի համար կենսաբանական պայմանները խիստ վատացել են։ Այն այժմ ոչնչացման եզրին է և գրանցված է Կարմիր գրքում1924 թվականից Լադոգա և Չուդ լճերից Սևան է բերվել սիգը: Սևանի ձկնատեսակներից է նաև կողակը:

Ջրի մակարդակի իջնելը 1950 թվականից էներգետիկ կարիքների և ոռոգման նպատակով լճից մեծ քանակությամբ ջրի բաց թողնման հետևանք էր։ Այն հանգեցրեց շատ ձկնատեսակների ոչնչացման, ափամերձ հատվածների ճահճացման և բնապահպանական աղետի իրական վտանգի առաջացման։ 1980-ական թվականներին լճից ջրի բացթողումը էապես կրճատվեց, և կառուցվեց 48 կիլոմետր երկարությամբ Արփա-Սևան թունելը՝ Արփա գետի ջրերը լիճ տեղափոխելու համար։ Այդուհանդերձ, լճի ներկայիս մակարդակը 11 մետրով ցածր է նախնականից, որը 2000 մետրով բարձր է եղել ծովի մակերևույթից։ Լճի իջնելուն համընթաց բարձրանում է նաև ջրի ջերմաստիճանը և այդ պատճառով տուժում են ձկներն ու բուսատեսակները, որոնք սովոր էին սառը ջրին։

Լիճը վարակվեց կապտականաչ ջրիմուռներով, խախտվեց նաև գազային ռեժիմը՝ պակասեց թթվածնի քանակը, որը և իր հերթին անդրադաձավ կենդանական և բուսական աշխարհի վրա։

Վանա լիճ

Հայկական լեռնաշխարհի լճերի շարքում Վանա լիճն իր մեծությամբ Կապուտանից հետո գրավում էր երկրորդ տեղը (3 674 քառ. կմ)։ Այժմ Կապուտանի ջրերը զգալիորեն քչացել են, փոքրացել է հայելին։ Վանա լիճը Մերձավոր Արևելքի՝ տարածքով ամենախոշոր լիճն է։

Վանա լիճ

Վանա լճի ափին է կառուցվել Տուշպա ամրոցը (Վան)՝ Հայկական լեռնաշխարհի առաջին պետության՝ Վանի թագավորության մայրաքաղաքը։ Ապա այն դարձել է համահայկական առաջին պետության՝ Երվանդունիների թագավորության մայրաքաղաքը՝ վերածվելով առաջավորասիական քաղաքականռազմականտնտեսական ու մշակութային կենտրոնի։ Նախքան այդ, Վանա լճի արևմտյան ափին՝ Արածանիի հովտում, ձևավորվել էր լեռնաշխարհի հնագույն պետական կազմավորումներից բրոնզեդարյան Նաիրի ցեղային միությունը։

Վանա լճից արևելք է գտնվում Արճակ, արևմուտք՝ Նազիկ լճերը։

Լճի բարձրությունը ծովի մակերևույթից 1720 մետր է։ Լիճը փակ է, ջրերը՝ աղի ու բորակով հարուստ։ Հայտնի է իր տառեխ ձկնատեսակով։ Լճի մեջ թափվող գետերից են ԽոշաբըՍևջուրը և Բերկրին: Վերջինիս վրա է գտնվում Բերկրիի ջրվեժը: Վանա լճի հայելին գրեթե 2.5 անգամ մեծ է Սևանա լճի հայելուց։ Ունի անկանոն քառանկյան տեսք, խիստ կտրված է, հաճախ՝ զառիթափ ափերով։ Հյուսիս–արևելքում Արճեշի խորշն է, ափերին՝ Դևեբոյնի, Ծղուկ, Կտուց հրվանդանները։ Վաղ շրջանում լիճն ունեցել է 7 կղզի, այժմ մնացել են 4-ը՝ ԼիմԱռտերԿտուցԱղթամար:

Հայկական լեռնաշխարհի, ինչպես նաև ողջ Մերձավոր Արևելքի 3 խոշոր լճերից ամենամեծն էր մինչև 20-րդ դարի վերջը։ Հայտնի է նաև Ուրմիո լիճ անունով։ Լիճ թափվող գետերի ջուրն անխնա օգտագործելու պատճառով Կապուտանի մակերեսը զգալիորեն կրճատվել է, ափերը աղակալել են, կտրուկ բարձրացել է ջրի աղիությունը։ Այդ պատճառով առաջնությունը զիջել է Հայկական լեռնաշխարհի մեկ այլ լճի՝ Վանին: Այժմ Իրանի Իսլամական Հանրապետության կառավարությունը նախաձեռնել է Արաքսի ջրերի մի մասը ուղղել Ուրմիո լիճ:

Ծոր Ծոր

Լճի երկարությունը 140 կմ է, մակերեսը՝ մոտ 5800 կմ², խորությունը՝ մինչև 15 մ, ավազանը՝ մոտ 50000 կմ²: Գտնվում է տեկտոնական իջվածքում, 1275 մ բարձրության վրա։ Սնվում է անմիջապես լճի մակերեսին թափվող տեղումներով, գետերի միջոցով և մասամբ ստորերկրյա ջրերով։ Կապուտան են թափվում բազմաթիվ գետեր՝ Սալմաստի գետը, Ջահատու, Կարմիրջուր (Աջի), Կադեր, Մարի (Բարանդուզ), Նազլու։ Համեմատաբար խոշոր գետերը լճափին դելտաներ են առաջացնում։ Գետերի դելտաները հաճախ ճահճացած են՝ բերված տիղմի պատճառով, հատկապես Զագրոսի համակարգից իջնող գետերը, ունենալով մեծ անկում կատարում են ուժեղ էրոզիա և բերում են մեծ քանակությամբ տիղմ։

Աղիությունը շատ բարձր է՝ 150-250 պրոմիլ է, հիմնականում քլորիդներ են, որ ափամերձ մասերում ամռանը հանդիպում են ինքնանիստ աղի կամ աղուտների ձևով։ Ծանծաղ մասերում աղը նստում է նաև ձմռանը, երբ ջերմաստիճանն իջնում է և ջրի լուծողականությունը թուլանում է։ Ամռանը ջրի ջերմաստիճանի բարձրացման հետ մեկտեղ աղի մի մասը նորից լուծվում է և աղիություը մեծանում է։ Աղիության պատճառով կենդանական աշխարհը գրեթե բացակայում է։ Ձկներ չկան, կան միայն մանր խեցգետնամաններ և որոշ ջրիմուռներ։ Լճի ափերին կան բուժիչ ցեխեր և լճի հատակից բխող անուշահամ ջերմուկներ։

Колледж образовательного комплекса “Мхитар Себастаци”

Колледж образовательного комплекса “Мхитар Себастаци”

Учащиеся здесь получают начальное и среднее профессиональное образование

По линии среднего профессионального образования в колледже действуют следующие отделения:

o Дошкольное образование

o Делопроизводство с углубленным знанием иностранного языка

o Организация туристических услуг с углубленным знанием иностранного языка

o Библиотечное дело

o Декоративно-прикладное искусство и народные ремесла

o Техническое обслуживание компьютерных сетей

o Фотографическое дело

o Моделирование и конструирование одежды

С сентября нынешнего года откроются также два новых отделения:

o Технология бродильного производства и виноделие

o Компьютерное художественное проектирование

По линии начального профессионального (ремесленного) образования действуют следующие отделения:

o Садово-парковое дело

o Технология швейного производства

o Садоводство

o Садовник

o Поварское дело

С сентября нынешнего года откроются также два новых отделения:

o Виноделие и производство соков

o Гончарное дело

Мы в колледже стремимся создать надлежащую обстановку для профессионального обучения современными студиями-мастерскими-лабораториями.

У нас в основном осуществляется обучение производством. Мы убеждены, что лучшее обучение – обучение выполнением, реальной работой.

Наши образовательные программы организуются согласно учебному расписанию, учебным проектам всего образовательного комплекса, персональными цифровыми инструментами обучения.

Обучение у нас становится также персональным, поскольку имеем возможность выбора курсов дополнительного образования. У нас действуют также открытые клубы развития хобби, открытые творческие сборы, смотры, выставки-концерты- представления, праздники.

В колледже имеются также походные, военно-спортивные лагеря, которыми пользуются также студенты колледжа.

«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի քոլեջ

Այստեղ սովորողները ստանում են նախնական և միջին մասնագիտական կրթություն

Քոլեջում միջին մասնագիտական կրթության գծով ունենք հետևյալ բաժինները.

  • Նախադպրոցական կրթություն
    • Գործավարություն՝ օտար լեզվի խորացված իմացությամբ
    • Զբոսաշրջային ծառայությունների կազմակերպում՝ օտար լեզվի խորացված իմացությամբ
    • Գրադարանային գործ
    • Զարդակիրառական արվեստ և ժողովրդական արհեստներ
    • Համակարգչային ցանցերի տեխնիկական սպասարկում
    • Լուսանկարչական գործ
    • Հագուստի մոդելավորում և նախագծում

Այս տարի սեպտեմբերից կբացվեն նաև երկու նոր բաժիններ.

  • Խմորման արտադրության տեխնոլոգիա և գինեգործություն
    • Համակարգչային գեղարվեստական նախագծում

Նախնական մասնագիտական (արհեստագործական) կրթության գծով ունենք հետևյալ բաժինները.

  • Պարտեզապուրակային գործ
    • Կարի արտադրության տեխնոլոգիա
    • Այգեգործություն
    • Այգեպան
    • Խոհարարական գործ

Այս տարի սեպտեմբերից կբացվեն նաև երկու նոր բաժիններ.

  • Գինեգործություն և հյութերի արտադրություն
    • Բրուտագործություն

Մեր քոլեջում աշխատում ենք ստեղծել մասնագիտական ուսուցման համար պատշաճ միջավայր՝ արդիական արվեստանոց-արհեստանոց-լաբորատորիաներով։

Մեզ մոտ հիմնականում իրականացվում է արտադրությամբ ուսուցում։ Մենք համոզված ենք, որ ամենալավ ուսուցումը կատապելով, իրական աշխատանքով ուսուցումն է։

Մեր կրթական ծրագրերը կազմակերպվում են համակրթահամալիրյան ուսումնական օրացույցով, ուսումնական նախագծերով, ուսուցման անհատական թվային գործիքներով։

Ուսուցումը մեզ մոտ նաև անհատական է դառնում, քանի որ հնարավորություն ունենք լրացուցիչ կրթության դասընթացներ ընտրել։ Մեզ մոտ գործում են նաև նախասիրությունների զարգացման բաց ակումբներ, բաց ստեղծագործական հավաքներ, ստուգատեսներ, ցուցահանդես-համերգ-ներկայացումներ, տոներ։

Կրթահամալիրն ունի նաև արշավախմբային, ռազմամարզական ճամբարներ, որոնցի օգտվում են նաև քոլեջի ուսանողները։

Առաջադրանք

Բառախմբից առանձնացնել գույն ցույց տվող բառերը

Վճիտ,խաժ,զիլ,կաթնաթույր,ձյունափառ,մավի,ձյունաթույր,բիլ,բորբ, բոսոր,սկիհ,զմրուխտ,հաղարջ,քիվ,դեղձամ,լաջվարդ,հիրիկ,տամուկ,մով,խոյակ,փիրուզ,ձյունաճերմակ,խարտյաշ,լազուր,կարմրուկ, կաթնագույն,գորշ,նշույլ,լուրթ։

Սևանա լճի տեսարժան վայրերը

Սևանա լճի ավազանը Հայկական լեռնաշխարհում մարդու բնակեցման հնագույն օջախներից մեկն է։ Այստեղ գտնվում են կիկլոպյան ամրոցներ, Լճաշենում հնագիտական պեղումների ժամանակ բացահայտվել են գերեզմանադաշտեր ու գետնափոր բնակավայրեր։ Վանի թագավորության շրջանում (մ.թ.ա. 9-6-րդ դարեր) այստեղ կառուցվել են ամրություններ ու բնակավայրեր։

Հայրավանք

  • Սևանավանք։ Մեծ Հայքի թագավորությունում Քրիստոնեության ընդունման առաջին իսկ դարում Սևանա կղզում կառուցվում է առաջին քրիստոնեական կառույցը՝ Սևանավանքը։ Այն հիմնադրել է Գրիգոր Լուսավորիչը 305 թվականին, իսկ 874 թվականին երկու եկեղեցիները կառուցել է Վասակ ԳաբուռՍյունու կինը՝ իշխանուհի Մարիամ Բագրատունին, ով հայոց թագավոր Աշոտ Ա Մեծի (885-890) ու Կատրանիդե թագուհու դուստրն էր։ Կղզին բերդապարիսպով ամրացված է եղել դեռևս բրոնզի դարում։ Այստեղ եղել է հեթանոսական մեհյան։ Եկեղեցին կանգուն է մինչ այժմ. վերանորոգվել է 1956-57 թվականներին։
  • Հայրավանք։ Գավառ քաղաքից ոչ հեռու գտնվող Հայրավանք գյուղի սուրբ Ստեփանոս եկեղեցին նույնպես կառուցվել է 4-րդ դարում՝ բազալտից ու սրբատաշ տուֆից։ 1211 թվականին եղբայրներ Հովհաննես և Ներսես վարդապետները նորոգել են եկեղեցին։ Հայրավանքի պարսպապատ բակում կան տապանաքարեր ու խաչքարեր, որոնք թվագրվում են 16-րդ դարին։ Հայրավանքը գործել է մինչև 19-րդ դարը։ Խորհրդային իշխանության տարիներին, ինչպես և մյուս եկեղեցիները, մատնվել է անուշադրության։ 1980-ական թվականներին վանքը նորոգվել է, եկեղեցու գմբեթը՝ վերակառուցվել։

Կոթավանք

  • Կոթավանք։ Մարտունի քաղաքին մոտ գտնվող Ներքին Գետաշեն գյուղում գտնվող Կոթավանքը կառուցել է Սյունիքի իշխան Վասակ Գաբուռի և Մարիամ Բագրատունու որդի Գրիգոր Սուփան Բ-ն, 851–901 թվականներին։ Կառուցված է կոպտատաշ և ճեղքված բազալտով, որոշ հանգույցներ՝ մեծադիր, մշակված քարերով։ Բակում կան վանական խցերի և այլ շենքերի ավերակներ։ Եկեղեցու հարավարևելյան ավանդատան մուտքում, բարավորի փոխարեն, ներսից դրված է 9-րդ դարի առաջին կեսի մի խաչքար, որը նվիրված է սպարապետ Վարդան Մամիկոնյանի հիշատակին։ Վերանորոգվել է 2010-ականների սկզբին։
  • Մաքենյաց վանք։ Վարդենիս քաղաքից ոչ հեռու՝ Մաքենիս գյուղի եզրին գտնվող Մաքենյաց վանքը հիշատակվում է վաղ միջնադարից, եղել է Հայաստանի նշանավոր կրոնական և կրթական կենտրոններից։ Այստեղ Սողոմոն Մաքենացին 701 թվականին կազմել է Տերունական տոների լուսաբանությունը և նահատակների հիշատակարանը՝ Տոնացույցը («Վարք սրբոց» և Հայսմավուրք)։ 8-9-րդ դարերում Մաքենյանց վանքի դպրոցում ուսանել են Ստեփանոս ՍյունեցինՎահան Գողթնացին, կաթողիկոսներ Սողոմոն Ա ԳառնեցինՄաշտոց Ա Եղվարդեցին։ 9-րդ դարի վերջին Սյունյաց իշխան Գրիգոր Սուփանը Մաքենյանց վանքի միանավ բազիլիկ եկեղեցուն կից կառուցել է սուրբ Աստվածածին եկեղեցին, վանքը շրջապատել բարձր պարիսպով։ 1170 թվականին Ներսես Շնորհալին այստեղից վերցրել է եկեղեցական կանոնակարգը՝ հայկական մյուս վանքերում կիրառելու համար։
  • Վանեվանի վանք։ Հիմնադրվել է վաղ միջնադարում՝ ժամանակակից Արծվանիստ գյուղին կից։ Համալիրի գլխավոր՝ սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցին՝ կառուցվել է 903 թվականին հայոց սպարապետ Շապուհ Բագրատունու կողմից, իր քրոջ՝ Սյունյաց իշխանուհի Մարիամի տեսչությամբ։ 914 թվականին այստեղ է թաղվել իրենց եղբայրը՝ հայոց թագավոր Սմբատ ԱԲագրատունին։ Վանքային համալրը նորից սկսում է գործել 19-րդ դարի երկրորդ կեսին, 1871-80 թվականներին վանքի շինությունները նորոգվում են վանահայր Թեոդորոս Շիրակացու կողմից։